Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Sık Sorulan Sorular
1. EYT Kapsamında Kimler, Nasıl Emekli Olabilecek?
EYT düzenlemesinden faydalanabilecek kişiler:
Malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları kapsamında 08.09.1999 ve öncesi doğumlu olan SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, Banka-Sigorta Sandığı sigortalılarıdır.
7438 sayılı Kanun'a göre belirlenen sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını yerine getiren bu kişiler, yaş şartı aranmadan emekli olabilirler.
2. EYT Kapsamında Emeklilik Başvuruları Nasıl Yapılacak?
EYT kapsamında emeklilik başvuruları şu şekilde yapılacaktır:
Sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını yerine getiren kişiler, SGK'dan alacakları yazı ve dilekçe ile emeklilik başvurularını gerçekleştirebilirler.
Çalışanlar, işverenlerine bu belgeleri ileterek işten ayrılışlarını sağlarlar.
Aktif olarak çalışmayanlar ise sadece "Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesi" formunu doldurarak başvurularını tamamlayabilirler.
Başvurular elden, posta yoluyla veya e-Devlet sistemi üzerinden yapılabilir.
3. EYT'liler İlk Emekli Maaşlarını Ne Zaman Alacaklar?
EYT'liler emeklilik başvurularını takip eden ay başından itibaren emekli aylıklarını alabileceklerdir. Örneğin, Mart/2023 ayında başvuru yapan bir kişi, emekli aylığına Nisan 2023'ten itibaren hak kazanacaktır.
SGK'nın işlemlerinde gecikmeler yaşansa bile birikmiş emekli aylıkları toplu olarak ödenecektir.
Ayrıca, aylık bağlama süresi uzayan kişiler, istemeleri durumunda SGK'dan emekli aylığı avansı alabilirler. Avanslar, birikmiş aylıklardan mahsup edilecektir.
4) EYT'den Yararlanıp Emekli Olanlar ile Normal Şartlarda Emekli Olanlar Arasında Maaş Hesaplamasında Fark Olacak mı?
EYT kapsamında emekli olanlar yaş şartı kaldırıldığı için erken emekli olacaklarından dolayı emekli aylıklarında herhangi bir indirim yapılmayacaktır. Dolayısıyla, EYT'den yararlanıp emekli olanlar ile normal şartlarda emekli olanlar arasında maaş hesaplaması bakımından bir farklılık olmayacak, EYT'lilerin emekli aylıkları mevcut kurallara göre hesaplanacaktır.
 |
5) EYT'liler Askerlik, Doğum Borçlanması Yapabilecek mi?
Borçlanma konusunda EYT'liler için lehe veya aleyhe farklı bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle, EYT kapsamında olanlar askerlik, doğum, kısmi süreli çalışma, avukatlık stajı, yurtdışı çalışması gibi sürelerini istemeleri halinde borçlanabileceklerdir. Borçlanma karşılığı ödenecek primler, SGK'ya başvurdukları tarihte geçerli olan sigorta primine esas kazanç alt ve üst sınırları dikkate alınarak güncel tutardan hesaplanacaktır.
6) EYT'den Faydalananlara Kıdem Tazminatı Ödenecek mi ve Ne Zaman Ödenecek?
Kıdem tazminatına hak kazanma, hesaplama yöntemi ve ödenmesi bakımından EYT'liler için farklı bir düzenleme yapılmamıştır. Emekli aylığına hak kazanmak, kıdem tazminatına hak kazandıran haller arasında yer aldığından, çalıştığı işyerinde bir yıldan fazla kıdemi olan ve emekli olmak isteyen EYT'liler SGK'ya başvurarak emekliliğe hak kazandıklarına dair yazı alıp, çalıştıkları işyerine ibraz etmeleri halinde; bu işyerindeki çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatlarını alabileceklerdir.
 |
7) EYT Kapsamında Emekli Olacak Personel ile İlgili İşverenin Hangi Ödeme Yükümlülükleri Olacak?
EYT kapsamında emekli olacak personele çalıştığı süreye ilişkin kıdem tazminatı ve varsa hak edilip de kullanılmamış izin sürelerine ilişkin izin ücretlerinin işverenleri tarafından ödenmesi gerekmektedir. Emeklilik nedeniyle işçinin kendi isteği ile işten ayrılması söz konusu olduğundan, ihbar süresi ve ihbar tazminatı ödemesi gerekmeyecektir.
8) EYT ile Emekli Olanlar Emekli Olduktan Sonra Çalışmaya Devam Edebilir mi?
EYT kapsamında emekli olanlar, işverenin kabul etmesi durumunda aynı veya farklı bir işyerinde Sosyal Güvenlik Destek Primli (SGDP) olarak çalışmaya devam edebileceklerdir. Bu durumda, ilgili kişi hem işyerindeki çalışmasının karşılığı ücretini, hem de SGK'dan emekli aylığını kesinti olmadan alabilecektir.
 |
9) 08.09.1999 Öncesi Aday Çırak, Çırak veya Stajyer Sigortalılık Başlangıcı Olanlar EYT'li Olabilir mi?
Aday çırak, çırak veya stajyer sigortalılıklarında emeklilik (malullük-yaşlılık-ölüm) primi ödenmediğinden, bu tür sigortalılık başlangıçları emeklilik şartlarının belirlenmesinde dikkate alınmamaktadır. Dolayısıyla, 08.09.1999 ve öncesi bir tarihte aday çırak, çırak veya stajyer sigortalılıktan kaynaklanan sigortalılık başlangıcı olanlar bu sigortalılık başlangıçlarına istinaden EYT kapsamında emekli olamayacaklardır.
10) Emekli Olup Çalışmaya Devam Edenlerin Emekli Aylığından Kesinti Yapılacak mı?
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) uygulaması, emekli aylığı kesilmeden bir işyerinde çalışmaya devam etmeyi sağlayan bir uygulamadır. Dolayısıyla, emekli olan ve aynı veya farklı bir işyerinde Sosyal Güvenlik Destek Primi kapsamında çalışanlar, emekli aylıklarında herhangi bir kesintiyle karşılaşmayacaklardır.
 |
11) Emekli Maaşı Nasıl Hesaplanıyor? Emekli Aylıklarındaki Artışlar Nasıl Belirleniyor?
SSK (4/a) kapsamında olanların emekli aylığı hesaplanırken farklı dönemlere göre ayrı formüller kullanılmaktadır:
2000 Yılı Öncesi Dönem:
Aylık = Gösterge Rakamı x Katsayı (31.12.1999'da geçerli olan Memur Maaş Katsayısı 12000) x Aylık Bağlama Oranı
Bu dönemde uygulanan sistem gösterge esasına dayanmakta ve aylık bağlama oranı yüksek olduğundan en yüksek aylık kazancı sağlayan dönemdir.
Ocak 2000 ile Ekim 2008 Arası Dönem:
Aylık = Güncelleme Katsayısı x Aylık Bağlama Oranı
Bu dönemde gösterge rakamı sistemi yerine TÜFE'deki artış ve yıllık gelişme hızı oranları dikkate alınarak güncelleme katsayısı sistemi uygulanır. 2000 öncesi döneme göre dezavantajlı, 2008 sonrası döneme göre avantajlıdır.
Ekim 2008 Sonrası Dönem:
Aylık = (Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı)
Ortalama aylık kazancın hesaplanmasında güncelleme katsayısı kullanılır. Güncelleme katsayısı hesaplanırken bir önceki yılın büyüme hızının %30'u ve TÜFE oranı esas alınır.
Emekli aylıklarındaki artışlar belirli formüllere göre yapılmakta olup, her dönemde farklı kriterler dikkate alınmaktadır.
12) EYT'den Emekli Olunması Durumunda Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) İle İlgili:
EYT kapsamında emekli olunması, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile emekli olunabileceği anlamına gelmez. Her iki sistem, farklı mevzuat, haklar ve yararlanma şartlarına sahiptir. Bireysel Emeklilik Sistemi'ne hak kazanmak için ilgili kişinin en az 10 yıl süreyle sisteme dahil olması ve 56 yaşını tamamlaması gerekmektedir.
 |
13) EYT'den Faydalandıktan Sonraki Bireysel Emeklilik Sözleşmesi:
EYT'den faydalandıktan sonra edinilen birikim ve emekli maaşının bir kısmı, mevcut veya yeni açılacak bir Bireysel Emeklilik Sözleşmesi'nde değerlendirilebilir. Bu durumda, çalışmaya devam eden bireylerin BES'teki birikimlerini artırmaları önerilebilir. Mevcut Bireysel Emeklilik sözleşmelerine ek katkılar yapılabilir veya kıdem tazminatının bir kısmı veya tamamı BES'te ara fon olarak değerlendirilebilir.
BES, kamu emeklilik sistemi (SGK) ile birlikte düşünüldüğünde, emeklilik döneminde temel ihtiyaçları karşılamak ve hayat standardını korumak için önemli bir tamamlayıcı rol oynayabilir. Devlet katkısı, finansal danışmanlık hizmeti, fon çeşitliliği ve diğer avantajlar, BES'i etkili bir tasarruf ve yatırım aracı haline getirir. Bu sistem, emeklilik döneminde ek gelir sağlamak ve hayat standartlarını sürdürebilmek adına önemli bir seçenek olabilir.
RSS